‘We zoeken een positief kritische collega.’
‘In onze organisatie hebben we een positief kritische cultuur.’
Klinkt goed, toch? Maar wat betekent het eigenlijk? Vaak duikt de term op in vacatureteksten en beleidsplannen, zonder dat duidelijk is hoe je het invult. Want betekent het dat je vooral complimenten moet geven? Of dat je juist scherp moet zijn? Mag je kritisch zijn over collega’s? Of alleen over processen?
Bij Entertraint geloven we dat ‘Positief Kritisch’ pas waarde krijgt als je er samen betekenis aan geeft. Niet als holle frase, maar als iets dat echt bij jouw team past. En daar komt de Positief Kritisch Matrix om de hoek kijken.
De kracht van de Positief Kritisch Matrix
Deze matrix helpt teams om te ontdekken hoe ze feedback geven en ontvangen. Het maakt inzichtelijk:
✔️ Hoe positief teamgenoten naar elkaar en zichzelf zijn.
✔️ Hoe kritisch jullie zijn, zonder de onderlinge verbinding te verliezen.
✔️ Wat er gebeurt onder druk, bijvoorbeeld in een lastige meeting of tijdens een spannende wedstrijd.
Iedereen heeft een natuurlijke voorkeur: sommige mensen geven veel waardering, maar vinden kritiek uiten lasitger. Anderen zijn juist scherp, maar vergeten soms erkenning te geven. De beste teams? Die verdiepen zich in deze mix en weten hoe ze elkaar kunnen versterken!
Vier stijlen: hoe zit jouw team in elkaar?
In de praktijk hebben we een aantal rollen beschreven om herkenbaarheid in gedrag te toetsen, afwisselend tussen actieve rollen en meer reflecterende rollen:
- De enthousiaste motivator of de ondersteunende baken (Positief, maar niet kritisch)
- De directe analist of de gerichte observator (Kritisch, maar niet positief)
- De inspirerende veranderaar of de reflectieve mentor (Positief én kritisch)
- De afzijdige waarnemer of de neutrale bemiddelaar (Niet positief, niet kritisch)
Waar herkent jouw team zich in? En hoe kun je samen de balans vinden tussen motiveren en uitdagen?
Wat gebeurt er onder druk?
Het is makkelijk om positief én kritisch te zijn als alles goed loopt. Maar wat gebeurt er als de stress toeslaat? Onder druk kunnen gedragingen veranderen:
- De enthousiaste motivator gaat bijvoorbeeld mogelijk conflicten uit de weg en wordt soms té lief.
- De directe analist wordt bijvoorbeeld scherper en kan bot of ongeduldig overkomen.
- De inspirerende verbeteraar blijft bijvoorbeeld zoeken naar verbetering, maar kan erg perfectionistisch of veeleisend worden.
- De afzijdige waarnemer trekt zich bijvoorbeeld terug, haakt af en laat de boel de boel.
Hypotheses om herkenbaarheid in teams te onderzoeken en zelfkennis te ontwikkelen. Dit inzicht is essentieel, want in de échte wereld—of dat nu de werkvloer is of een sportveld—staat samenwerken vaak onder druk.
Van holle term naar werkbare mindset
Wil jij als team een open, eerlijke en motiverende cultuur creëren? Dan begint het bij de vraag: wat betekent ‘Positief Kritisch’ voor ons?
🔹 Check bij elkaar: Hoe ervaren we elkaar?
🔹 Bepaal teamafspraken: Hoe houden we de balans tussen positief en kritisch?
🔹 Test jezelf: Waar sta jij in de matrix? En hoe verandert dat onder druk?
🔹 Daag elkaar uit: Oefen op een manier die bij jullie past.
Ontdek het zelf met Entertraint!
Bij Entertraint maken we van vage termen concrete actie. Geen loze kreten, maar een interactieve aanpak waarmee teams echt aan de slag kunnen. De Positief Kritisch Matrix helpt om feedback te begrijpen, teamdynamiek te versterken en samen beter te worden.
📩 Benieuwd hoe jouw team erin staat? Laat het me weten of stuur me een bericht!